Yếu tố ảnh hưởng đến năng suất lao động trong doanh nghiệp

Những yếu tố ảnh hưởng đến năng suất lao động trong doanh nghiệp là gì? Cùng CEO Trần Trí Dũng tìm hiểu kiến thức trong bài viết này!

1. Tại sao cần nâng cao năng suất lao động trong doanh nghiệp?

Theo Tổng cục Thống kê, tăng năng suất lao động (NSLĐ) doanh nghiệp ở Việt Nam thời gian qua nhìn chung ở mức khả quan. Cụ thể: năm 2020 đạt 309,9 triệu đồng/lao động. Số này gấp hơn 2 lần NSLĐ của toàn nền kinh tế. Tuy vậy vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Ví dụ như:

• Nhiều doanh nghiệp Nhà nước hiệu quả sản xuất
• Kinh doanh thấp
• Cơ chế quản trị lạc hậu
• Phần lớn doanh nghiệp tư nhân có quy mô nhỏ
• Trình độ công nghệ thấp
• Năng lực tài chính và quản trị yếu
• Nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài công nghệ trung bình
• Chủ yếu gia công, lắp ráp, thiếu gắn kết và chuyển giao công nghệ với doanh nghiệp trong nước.

Đó cũng chính là những hạn chế của nền kinh tế. Theo như nhận định tại Đại hội XIII của Đảng:

• Năng lực và trình độ của nền kinh tế nhìn chung còn thấp
• Công nghiệp vẫn chủ yếu gia công, lắp ráp
• Giá trị gia tăng không cao
• Công nghiệp hỗ trợ phát triển chậm
• Tỷ lệ nội địa hóa thấp
• Hiệu quả tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu còn hạn chế

Với thực trạng NSLĐ như hiện nay sẽ là khó khăn lớn cho các doanh nghiệp. Họ khó cạnh tranh trên thị trường với doanh nghiệp nước ngoài. Do đó, việc nâng cao năng suất lao động là vô cùng quan trọng. Nhất là đối với doanh nghiệp ở thời điểm hiện tại.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng đến năng suất lao động

► Hạn chế về năng lực chuyên môn

Yếu tố trước tiên cần xem xét là bản thân năng lực chuyên môn của nhân viên. Một vài trường hợp nhân viên làm việc kém năng suất do họ thiếu những kiến thức. Kỹ năng chuyên môn không đủ để phục vụ cho công việc. Một số nhân viên bị quản lý giao những công việc không phù hợp với kỹ năng. Công việc này không phù hợp kinh nghiệm của bản thân. Điều đó dẫn đến việc không đủ khả năng để thực hiện công việc.

► Môi trường làm việc

Môi trường làm việc ảnh hưởng rất lớn đến trạng thái, tinh thần và động lực làm việc của nhân viên. Môi trường làm việc bao gồm các yếu tố vật lý như ánh sáng, không văn phòng và yếu tố phi vật lý như không khí làm việc, sự hợp tác của những người xung quanh. Nếu như một trong những yếu tố này không tạo ra môi trường thuận lợi và tích cực cho nhân viên thì khả năng thực hiện công việc sẽ bị giảm sút.

► Thiếu động lực làm việc

Động lực làm việc là yếu tố then chốt quyết định hiệu suất của nhân viên. Đó là nguồn năng lượng bên trong thôi thúc nhân viên nỗ lực, hết mình vì công việc. Nếu như động lực đủ lớn thì năng suất làm việc cũng được gia tăng. Một nhân viên dù tài năng đến mấy nhưng thiếu đi động lực thì cũng không thể thực hiện công việc một cách tốt nhất. Lí do là vì họ cảm thấy chán nản, mất phương hướng và nhiệt huyết để đạt được mục tiêu.

► Quy trình chưa được chuẩn hóa

Muốn giải được bài toán năng suất thì phải bắt đầu ngay ở bước quy trình. Doanh nghiệp muốn vận hành trơn tru, hiệu quả, đem lại năng suất cao thì cần có một quy trình tự động, chuẩn hóa. Vì nhân viên làm việc và tương tác trực tiếp trong những công đoạn của quy trình để tạo ra sản phẩm. Cho nên nếu doanh nghiệp không đầu tư cho quy trình sẽ dẫn đến tốn thời gian, chi phí cho những công việc lặp đi lặp lại, nhân viên không biết được bước tiếp theo cần làm là gì, quản lý cũng không nắm bắt được tiến độ và hiệu suất làm việc của nhân viên.

► Thiếu nguồn lực, công cụ hỗ trợ

Có kỹ năng, có động lực làm việc là điều cần thiết, nhưng chưa đủ. Nhân viên chỉ có thể phát huy tối đa năng suất làm việc khi họ được trang bị những công cụ cần thiết để thực hiện công việc. Việc được cung cấp đầy đủ nguồn lực giúp nhân viên không chỉ làm việc tốt hơn mà còn nhanh hơn.

Ngoài ra, yếu tố công nghệ rất quan trọng với hiệu suất và năng suất – 75% các tổ chức toàn cầu được dự báo sẽ tăng cường sử dụng các công cụ công nghệ để cải thiện năng suất vì chúng tiết kiệm được nhiều thời gian và tiền bạc.

3. Cách đo lường năng suất lao động tại doanh nghiệp

Bây giờ bạn đã biết các yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến khả năng thực hiện công việc, tiếp theo bạn cần biết cách đo lường hiệu suất của nhân viên để có cơ sở đưa ra các biện pháp nâng cao năng suất phù hợp cho doanh nghiệp.

► Sử dụng chỉ tiêu năng suất lao động

Chỉ tiêu năng suất lao động được định nghĩa là số sản phẩm (GDP) được tạo ra trên một đơn vị người lao động làm việc (hoặc trên mỗi giờ lao động).

Công thức:

Năng suất = Giá trị hàng hóa, dịch vụ được sản xuất / Giờ nhân lực đầu vào

Trong đó:

• Giá trị hàng hóa, dịch vụ được sản xuất là chi phí đầu ra của sản phẩm lao động đó = (Số lượng tổng sản phẩm làm được trong thời gian đó x Đơn giá thành phẩm)
• Giờ nhân lực đầu vào: tổng số thời gian để sản xuất ra giá trị hàng hóa dịch vụ tương đương.

Ví dụ: 1 công nhân sản xuất 80 sản phẩm trong 8 tiếng, giá thành của mỗi sản phẩm đầu ra là 10$. Vậy năng suất lao động của công nhân đó sẽ được tính như sau:

Năng suất = (80 sản phẩm x 10$) / 8 = 100$

► Đánh giá qua KPI

KPI là một trong những chỉ số phổ nhất nhất được hầu hết các doanh nghiệp sử dụng để đánh giá thành tích cũng như năng suất làm việc của nhân viên. KPI được thể hiện bằng những con số cụ thể mà nhân viên cần đạt được trong một kỳ sản xuất kinh doanh của công ty. Ví dụ như số lượng sản phẩm sản xuất ra, doanh thu tiêu thụ sản phẩm trong tháng…

4. Doanh nghiệp cần làm gì để nâng cao năng suất lao động?

Doanh nghiệp cần xây dựng và thực thi chiến lược nâng cao NSLĐ dựa vào tri thức và công nghệ; tập trung đầu tư nâng cao năng lực công nghệ và đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại vào sản xuất, quản trị doanh nghiệp.

Đổi mới quy trình sản xuất; sắp xếp lại quy mô doanh nghiệp phù hợp với từng ngành, từng vùng kinh tế; phát triển công nghiệp hỗ trợ, đẩy mạnh liên doanh liên kết giữa các doanh nghiệp trong nước với nhau, giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp FDI để tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời tiếp nhận chuyển giao công nghệ, kỹ năng quản trị, quản lý.

Doanh nghiệp cần đánh giá cụ thể từng công đoạn của quy trình sản xuất, cơ cấu lại bức tranh lao động của doanh nghiệp; phát triển quy trình sản xuất tự động, đầu tư sử dụng robot công nghiệp và trí tuệ nhân tạo nâng cao năng suất, hạ giá thành và nâng cao khả năng cạnh tranh sản phẩm.

Kinh tế thế giới có nhiều biến động, với nhiều thách thức, doanh nghiệp cần phát huy mọi khả năng vượt qua thách thức, đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, đưa trí tuệ nhân tạo vào vận hành, tái cấu trúc doanh nghiệp, xây dựng lại quy trình quản trị. Doanh nghiệp cần phát triển chiến lược chuyển đổi số cụ thể, rõ ràng và chi tiết.

Theo đó, cần xác định mục tiêu, kế hoạch hành động và các bước cụ thể để triển khai công nghệ số. Doanh nghiệp cần chủ động chuẩn bị một sự thay đổi liên tục để cập nhật các xu hướng công nghệ hiện đại sắp tới. 

5. Biện pháp nâng cao năng suất lao động

► Đào tạo và phát triển nhân viên

Nhân viên chỉ làm việc hiệu quả và năng suất khi họ nắm rõ được mình cần làm gì và làm như thế nào. Vì vậy đừng bao giờ bỏ qua công đoạn đào tạo nếu như muốn cải thiện năng suất doanh nghiệp. Đào tạo không chỉ giúp nâng cao trình độ, kỹ năng chuyên môn của người lao động để thực hiện nhiệm vụ hiệu quả mà còn giúp họ gắn kết với tầm nhìn và sứ mệnh của tổ chức, từ đó nỗ lực phấn đấu để tạo ra nhiều giá trị hơn.

Để đào tạo và phát triển nhân viên hiệu quả cần có một quy trình đào tạo chuyên nghiệp với kế hoạch cụ thể. Nhà quản trị có thể tham khảo tại đây: 5 bước xây dựng quy trình đào tạo nội bộ hiệu quả cho doanh nghiệp

► Dùng đúng người đúng việc

Để tăng năng suất làm việc thì nhà quản lý phải phân công công việc một cách hợp lý, phù hợp với khả năng thực hiện công việc của nhân viên. Giao cho 1 nhân viên mới vào những công việc vượt quá khả năng hay phân công cho 1 nhân sự làm quá nhiều việc cùng 1 lúc đều là những cách sử dụng nguồn lực con người không hiệu quả. Để dùng đúng người đúng việc, bạn cần  đánh giá những khía cạnh sau:

• Khả năng thực hiện: Nhân viên có đủ kiến thức và kỹ năng để giải quyết công việc này không?
• Trách nhiệm: Nhân viên có trách nhiệm đối với công việc và tuân thủ thời hạn không?
• Động lực: Nhân viên có sẵn sàng học hỏi và nỗ lực để đạt kết quả tốt nhất không?

► Chuẩn hóa quy trình

Chuẩn hóa quy trình sẽ giúp thúc đẩy tới 35% năng suất làm việc và giảm tới 40% chi phí vận hành cho doanh nghiệp. Để chuẩn hóa quy trình doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:

Bước 1. Thiết kế trình tự thực hiện công việc tiêu chuẩn

Đây là những thao tác, công đoạn bắt buộc mà nhân viên phải thực hiện theo trình tự được định sẵn để hoàn thành công việc. Việc mô tả rõ ràng trình tự thực hiện giúp đảm bảo rằng mọi nhân viên đều thực hiện công việc theo cách thức giống nhau.

Bước 2. Tính thời gian thực hiện công việc tiêu chuẩn

Đây là thời gian thực hiện cần thiết để làm ra sản phẩm. Đây sẽ là khung tham chiếu để nhà quản lý điều phối và giám sát các công đoạn, giúp quy trình diễn ra đúng tiến độ.

Bước 3. Xác định mức tồn kho tiêu chuẩn

Đây là số lượng những nguyên liệu tối thiểu cần có để đảm bảo cho quy trình được diễn ra liền mạch, không gây ra sự trì trệ cho quy trình do thiếu nguồn đầu vào.

Chuẩn hóa quy trình giúp nâng cao năng suất cho doanh nghiệp

Sau khi đã thiết kế được một quy trình chuẩn, nhà quản lý cần truyền đạt lại cho nhân viên. Cần đảm bảo họ nắm rõ các yếu tố cần thiết để tối ưu năng suất quy trình. Bên cạnh đó, việc cải tiến liên tục quy trình cũng cần được triển khai song song với việc vận hành các hoạt động. Điều này giúp hạn chế những rủi ro cũng như nâng cao hiệu quả vận hành của doanh nghiệp.

► Tạo môi trường làm việc

Trong tất cả các cách tăng năng suất làm việc cho nhân viên thì cải thiện môi trường là hoạt động không thể bỏ qua. Một công cụ mà doanh nghiệp có thể sử dụng để nâng cao trải nghiệm làm việc. Đó chính là phương pháp 5S. 5S là phương pháp quản lý của người Nhật. 5S rất đơn giản, dễ áp dụng, không tốn kém. Quy tắc 5S bao gồm:

• Sàng lọc: Sàng lọc, loại bỏ những vật dụng không cần thiết.
• Sắp xếp: Sắp xếp mọi thứ ngăn nắp, trật tự, có đánh số, ký hiệu rõ ràng.
• Sạch sẽ: Giữ gìn vệ sinh nơi làm việc sạch sẽ.
• Săn sóc: Luôn luôn duy trì thực hiện 3 hoạt động trên.
• Sẵn sàng: Biến những công việc trên thành thói quen.

Bằng cách tổ chức, sắp xếp không gian làm việc một cách khoa học, 5S cung cấp môi trường làm việc thuận lợi nhất. Nhân viên sẽ phát huy hết hiệu suất lao động.

► Ghi nhận & khen thưởng

Muốn cải thiện năng suất làm việc thì phải tác động vào động lực làm việc của nhân bằng cách ghi nhận và khen thưởng cho những nỗ lực của nhân viên. Khi được đánh giá xứng đáng với những đóng góp của mình, nhân viên sẽ càng nỗ lực và đầu tư hơn vào công việc.