Nhiều lãnh đạo thiếu định hướng. Họ không xác định được tính cách, giá trị cốt lõi của bản thân. Vì thế, việc xây dựng thương hiệu cá nhân thiếu định hướng chiến lược. Dẫn đến việc họ không thu hút nhóm khách hàng mục tiêu. Do đó, định vị bản thân để hiểu tích cách, mục tiêu, đam mê, giá trị cốt lõi của bản thân là bước đầu tiên. Nhờ đó để xây dựng thương hiệu cá nhân thành công. 5 bước định vị bản thân dưới đây sẽ giúp bạn làm chủ cuộc đời. 

1. Định vị bản thân là gì?

Định vị bản thân là biết được mình là ai, mình muốn gì, mình đang có những điểm mạnh và điểm yếu nào. Đây là quá trình đòi hỏi sự tự nhận thức và tự đánh giá bản thân một cách khách quan nhất. Qua đó, mỗi người sẽ biết cách phát huy thế mạnh và hạn chế khuyết điểm để đạt được mục tiêu.

2. Tại sao phải định vị bản thân trước khi xây thương hiệu cá nhân để kinh doanh?

Diễn giả truyền cảm hứng William Arruda từng chia sẻ: “Thương hiệu cá nhân không phải câu chuyện về bạn. Mà là việc ghi dấu ấn của bạn vào giá trị mà bạn mang lại cho người khác”. Thế nhưng nhiều người lại mắc sai lầm đó là vội vàng xây dựng thương hiệu cá nhân khi chưa hiểu rõ về chính mình. Điều này dẫn đến việc giá trị mang lại không tương thích với thương hiệu đã xây dựng.

Chính vì thế các quý chủ doanh nghiệp cần hiểu rõ tầm quan trọng của định vị bản thân. Cần hiểu vai trò của định vị bản thân với cuộc đời và việc kinh doanh. Trước khi xây dựng thương hiệu cá nhân.

1 – Thấu hiểu bản thân, làm chủ cuộc đời

Định vị bản thân là quá trình khám phá và nhận diện những giá trị, đam mê, mục tiêu của bản thân. Đây là bước cơ bản để xây dựng thương hiệu cá nhân và phát triển sự nghiệp. Khi đã thấu hiểu bản thân, chủ doanh nghiệp sẽ biết cách tạo nên sự khác biệt. Từ đó có thể làm chủ được hành động, quyết định và hướng đi của mình. Họ sẽ không bị chi phối bởi áp lực hay ý kiến của người khác.

2 – Thu hút nhóm khách hàng mục tiêu phù hợp để kinh doanh hiệu quả hơn

Khi chủ doanh nghiệp định vị được bản thân. Họ nhận thức rõ những giá trị mình có thể mang lại cho cộng đồng. Từ đó, chủ doanh nghiệp xây dựng được hình ảnh, thông điệp. Qua đó truyền tải thông điệp phù hợp với nền tảng giá trị đó.

Chủ doanh nghiệp xây dựng được thương hiệu cá nhân riêng biệt. Đây sẽ là cầu nối với tệp khách hàng có cùng mục tiêu và quan điểm sống. Đó là nền tảng để xây dựng lòng tin và sự ủng hộ lâu dài của khách hàng.

3. Cách định vị bản thân để xây dựng thương hiệu cá nhân thành công

Định vị bản thân không phải một đích đến mà là một quá trình đòi hỏi sự nỗ lực và kiên trì. Cùng tìm hiểu cách định vị bản thân giúp xây dựng thương hiệu cá nhân cùng Dũng.

3.1. Xác định điểm mạnh, điểm yếu, đam mê của bản thân

Cách định vị bản thân đầu tiên là thấu hiểu điểm mạnh, điểm yếu và đam mê của mình. Khi xác định được những yếu tố này. Chủ doanh nghiệp sẽ có được cái nhìn tổng quan và chính xác về bản thân. Từ đó có thể định vị bản thân trong công việc và cuộc sống. Họ chọn lựa những con đường phù hợp với khả năng và mong muốn của mình.

Có rất nhiều cách để tìm ra điểm mạnh và điểm yếu của bản thân. Trong đó, MBTI là một trong những công cụ hỗ trợ vô cùng hiệu quả. MBTI là bài kiểm tra và phân loại tính cách dựa trên 4 phương diện:

• • Nơi bạn tập trung sự chú ý – Hướng ngoại (E) hoặc Hướng nội (I)

• • Cách bạn tiếp nhận thông tin – Cảm nhận (S) hoặc Trực tiếp (N)

• • Cách bạn đưa ra quyết định – Suy nghĩ (T) hoặc Cảm giác (F)

• • Cách bạn đối diện với thế giới – Đánh giá (J) hoặc Nhận thức (P)

Dựa trên kết quả của từng phương diện sẽ hình thành được 16 nhóm tính cách:

Nhóm tính cách	Đặc điểm
ISTJ – Người trách nhiệm	Chăm chỉ, trung thực, tổ chức, trách nhiệm
ISFJ – Người bảo vệ	Nhân hậu, chung thủy, chu đáo, biết lắng nghe
ISTP – Người chế tạo	Thực tế, linh hoạt, khéo léo, thích phiêu lưu
ISFP – Nghệ sĩ	Nhẹ nhàng, thân thiện, cảm xúc, thích tự do
INFJ – Người ủng hộ	Sâu sắc, tận tụy, sáng tạo, có tầm nhìn
INFP – Người hòa giải	Nhiệt huyết, trung thành, độc đáo, thích hòa bình
INTJ – Người khoa học	Độc lập, thông minh, lập luận, có chiến lược
INTP – Nhà tư tưởng	Lý trí, phân tích, khát tri thức, tư duy logic
ESTP – Người thuyết phục	Năng động, vui vẻ, tháo vát, thích hành động
ESTJ – Người giám sát	Có tính tổ chức, quyết đoán, thích kiểm soát
ESFP – Người biểu diễn	Hoạt bát, thân thiện, nhiệt tình, thích giải trí
ESFJ – Người chăm sóc	Nhiệt tình, hòa đồng, chu đáo, thích hợp tác
ENFP – Người truyền cảm hứng	Sôi nổi, nhiệt tình, thích đổi mới
ENFJ – Người chỉ dạy	Thuyết phục, ấm áp, có động lực, thích giúp đỡ
ENTP – Người có tầm nhìn xa	Sáng tạo, thông minh, linh hoạt, thích tranh luận
ENTJ – Người chỉ huy	Lãnh đạo, tự tin, có khả năng nhìn xa trông rộng

Thực hành MBTI khi nào?

Để kết quả MBTI được đúng nhất, bạn hãy làm khi trạng thái tâm lý ổn định. Bên cạnh đó hãy đảm bảo rằng mọi câu trả lời trung thực với suy nghĩ và hành động thực tế của mình. Hơn thế nữa, kết quả của bài test MBTI không cố định mà sẽ có sự thay đổi. Khi nhận thức và thế giới quan thay đổi. Do vậy, người thực hiện được khuyến khích làm lại bài test sau 3 đến 6 tháng.

Bên cạnh MBTI, chủ doanh nghiệp. Những người định hướng làm KOLs cũng có thể dùng công cụ DISC, thần số học, sinh trắc vân tay.

Để định vị được bản thân, bên cạnh biết điểm mạnh điểm yếu của mình. Nhà lãnh đạo còn cần nhận thức về đam mê của bản thân. Một số cách đơn giản đề khám phá ước mơ của mình:

• • Dành thời gian suy ngẫm và viết xuống những điều khiến bản thân thấy thoải mái. Ví dụ, bạn cảm thấy tự hào và được thôi thúc khi thành công chỉ dẫn ai đó thì rất có thể bạn đam mê với công việc giáo dục, định hướng.

  • Liệt kê ra những niềm tin và giá trị quan trọng với bản thân và tìm niềm đam mê phù hợp với giá trị đó.

• • Đầu tư thời gian, công sức vào sở thích hiện tại của bản thân để biết rằng nó có phải đam mê không hay chỉ là sở thích nhất thời. Nếu đó là đam mê hãy tiếp tục đầu tư và phát triển vào nó.

3.2. Định vị năng lực của bản thân

Để định vị bản thân, bạn cần tiếp tục khám phá nnăng lực của mình ở đâu thông qua tháp tư duy Bloom. Mô hình này phân loại tư duy theo 6 mức độ: ghi nhớ, hiểu, áp dụng, phân tích, đánh giá và sáng tạo.

Ghi nhớ

Nhớ là cấp độ thấp nhất, nhà lãnh đạo chỉ nhớ lại các thông tin đã được học, được đào tạo. Mặc dù đây là cơ sở cho các mức độ cao hơn nhưng không phải mục tiêu cuối cùng.

Hiểu

Ở mức độ này anh/chị đã có thể giải thích, cắt nghĩa các thông tin mình được tiếp nhận và ghi nhớ.

Áp dụng

Áp dụng là cấp độ thứ ba, yêu cầu chủ doanh nghiệp sử dụng kiến thức đã hiểu trước vào các tình huống mới hoặc khác biệt ở chính doanh nghiệp của mình.

Phân tích

Cấp độ này yêu cầu khả năng tư duy logic và phản biển cao vì anh.chị cần biết cách chia nhỏ kiến thức và đặt chúng trong mối quan hệ tương quan.

Đánh giá

Ở mức độ này, các cá nhân phải đưa ra được nhận xét, đánh giá dựa trên các tiêu chuẩn chắt lọc từ kiến thức vừa được tiếp thu.

Sáng tạo

Đây là cấp độ cao nhất, yêu cầu chủ doanh nghiệp có khả năng tạo ra một sản phẩm mới hoặc một giải pháp mới dựa trên kiến thức đã có. Sáng tạo là bước thể hiện khả năng tư duy đột phá của chủ doanh nghiệp.

Các cá nhân cần xem xét mình đã có kiến thức và kỹ năng cần thiết để đạt được mục tiêu hay chưa. Nếu đã có, hãy phân loại nó theo các mức độ của thang tư duy Bloom. So sánh năng lực hiện tại với cấp độ năng lực mong muốn để biết bản thân cần phát triển thêm những gì.

3.3. Tổng hợp và đánh giá

Khả năng tự tổng hợp và đánh giá là cách định vị bản thân quan trọng. Chỉ khi tự nhận thức được công việc mình làm tốt và những điều cần cải thiện mới có thể giúp quý chủ doanh nghiệp thăng tiến trong công việc và cuộc sống. Quy trình tự tổng hợp và đánh giá như sau:

1 – Xác định những công việc làm tốt

Các chủ doanh nghiệp có thể dựa trên thành tích đạt được, phản hồi hay lời khen ngợi từ đồng nghiệp để biết được công việc mình đã làm tốt. Anh/ chị cũng có thể tự đánh giá bằng cách xem xét những kỹ năng, kiến thức hay kinh nghiệm đã có được trong lĩnh vực hoặc ngành nghề của mình.

2 – Nhận ra điều gì cần cải thiện

Ngoài những công việc làm tốt, chủ doanh nghiệp cũng nên tự nhận ra điều gì cần cải thiện ở bản thân. Hãy xem những khó khăn, thách thức hay sai lầm mà bản thân đã gặp phải trong công việc để xác định những điểm yếu hay kỹ năng cần phát triển. Các cá nhân cũng có thể xin ý kiến từ người khác, như sếp, đồng nghiệp để có được góc nhìn khách quan hơn về bản thân.

Thông qua hai bước trên quý chủ có thể định vị bản thân đang ở vị trí nào, từ đó, có thể chủ động phát triển để nắm bắt cơ hội, loại bỏ thách thức trong công việc của mình.

3.4. Tìm ra công việc phù hợp nhất với bạn

Cách định vị bản thân thông qua quy tắc con nhím, giới thiệu trong cuốn “Từ tốt đến vĩ đại” của Jim Collins, được sử dụng vô cùng rộng rãi. Thuyết này nói rằng để thành công, bạn cần tìm ra điểm giao nhau của ba vòng tròn (điểm giao màu cam):

• Vòng tròn thứ nhất: Những gì bạn đam mê
• Vòng tròn thứ hai: Những gì bạn có thể làm tốt nhất
• Vòng tròn thứ ba: Những gì xã hội và thị trường sẵn sàng trả tiền cho bạn

Chọn một ngành nghề dựa trên đam và sở trường thôi là chưa đủ, vì cốt lõi cho sự thành công của một doanh nghiệp là đáp ứng được nhu cầu khách hàng. Vì vậy, quý chủ doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng về yếu tố xã hội đang thật sự cần là gì. Hãy nghiên cứu thật kỹ xu hướng thị trường để biết ngành nghề nào đang có nhu cầu và tiềm năng phát triển cao để lựa chọn.

3.5. Đặt mục tiêu cho bản thân

Một trong những cách định vị bản thân thành công hiệu quả là các cá nhân cần đạt được mục tiêu cho mình. Vì mục tiêu hiệu quả chính là kim chỉ nam để hướng một người đến với thành công. Để có một mục tiêu khoa học, chủ doanh nghiệp cần làm các bước sau:

1 – Xác định mong muốn của bản thân

Trước hết, để đặt được mục tiêu các cá nhân cần biết mình muốn gì, đam mê gì, có sở trưởng và hệ giá trị như thế nào. Để tìm được đáp án, quý chủ doanh nghiệp hãy trả lời những câu hỏi sau:

• • Bạn muốn đạt được gì trong cuộc sống?

• • Bạn thích làm gì nhất?

• • Bạn có những tài năng và kỹ năng gì?

• • Bạn có những giá trị và nguyên tắc gì?

2 – Lập mục tiêu rõ ràng: ngắn hạn và dài hạn theo mô hình SMART

Hành trình chạm để mục tiêu sẽ rất xa và khó khăn, vì vậy quý chủ doanh nghiệp cần biết để đạt được mục tiêu dài hạn cần có mục tiêu ngắn hạn nào. Đối chiếu những mục tiêu ấy với mô hình SMART xem có đáp ứng được đầy đủ tiêu chí hay không.

• • Specific (Cụ thể): Mục tiêu rõ ràng, không mơ hồ hay chung chung

• • Measurable (Đo lường được): Mục tiêu cần có những chỉ số để có thể đánh giá được tiến trình và kết quả

• • Achievable (Khả thi): Mục tiêu cần phù hợp với khả năng và điều kiện của bản thân

• • Relevant (Thích hợp): Mục tiêu phải liên quan đến mong muốn, đam mê và giá trị của bản thân, không phải do áp lực hay sự ảnh hưởng của người khác

• • Time-bound (Có thời hạn): Mục tiêu nên được hoàn thành trong một thời gian cụ thể

3 – Xác định những việc cần làm

Sau khi lập mục tiêu, bạn cần xác định những việc cần làm để đạt được mục tiêu. Bạn có thể dùng phương pháp 5W1H (Who, What, When, Where, Why, How) để lên kế hoạch chi tiết.

4 – Xác định những trở ngại phải vượt qua và tìm ra cách khắc phục

Cuối cùng, trên con đường đến với mục tiêu, chủ doanh nghiệp sẽ gặp phải nhiều khó khăn và thách thức. Để không bị choáng ngợp trước những khó khăn ấy, hãy suy đoán những trở ngại có thể gặp phải rồi cân nhất phương án để giải quyết và khắc phục.

3.6. Kiên trì và kỷ luật thực hiện mục tiêu

Nhà diễn giả truyền cảm hứng vĩ đại – Jim Rohn khẳng định rằng: “Kỷ luật chính là cầu nối giữa mục tiêu và thành công”. Câu nói chứng minh tầm quan trọng của sự kiên trì, kỷ luật để đạt được mục tiêu đề ra. Mọi cách định vị bản thân đều không hiệu quả nếu cá nhân không kiên trì với nó.

Xây dựng thương hiệu cá nhân là hành trình luôn đòi hỏi quý chủ doanh nghiệp cải tiến bản thân, chứng minh năng lực của mình. Anh chị phải làm được những gì mình nói, và nói được những gì mình làm để tạo sự tin tưởng, tôn trọng và ngưỡng mộ từ nhóm đối tượng mục tiêu của bạn. Quý chủ doanh nghiệp có thể truyền động lực cho họ bằng cách chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và giá trị của mình.

Dân gian Việt Nam có câu: “Một nghề cho chín, còn hơn chín nghề”. Bạn không cần phải giỏi ở tất cả lĩnh vực nhưng cần thông thạo lĩnh vực mình đam mê, quan tâm và có khả năng. Đây là chìa khóa để chủ doanh nghiệp trở thành người mà luôn được xã hội săn đón và tìm kiếm. Nhưng để trở thành chuyên gia trong lĩnh vực của mình đòi hỏi cá nhân kiên trì học tập, cập nhật kiến thức mới nhất, rèn luyện kỹ năng mới.

Kết luận

Định vị bản thân là một quá trình liên tục và không có điểm dừng. Đặc biệt, những chủ doanh nghiệp muốn xây dựng được thương hiệu cá nhân riêng biệt để kết nối được khách hàng mục tiêu cần áp dụng đúng cách định vị bản thân đã được Dũng gợi ý để chạm tới mục tiêu của mình.